КОММЕРЦИЯЛЫК ЭМЕС УЮМДУ ЮРИДИКАЛЫК ЖАК КАТАРЫ КАТТОО БОЮНЧА НУСКАМА же Бей өкмөттүк уюмду кантип түзсө болот?

Бул нускама коммерциялык эмес уюмду юридикалык жак катары каттоону көздөгөн жарандарга укуктук багытта жардам берүү максаты менен даярдалган.
Мыйзам боюнча коммерциялык эмес уюмдун үч түрү бар: бирикмелер, фонддор жана мекемелер. Алардын бири-биринен болгон айырмасын көрүү үчүн төмөнкү жадыбалга көңүлүңүздөрдү бурабыз.
Коммерциялык эмес уюмдардын түрүн түшүнгөндөн соң, төмөнкү кадамдарды жасоо керек:
1. Коммерциялык эмес уюмдун уставын иштеп чыгуу.
Мыйзам боюнча коммерциялык эмес уюмдардын уставы төмөнкү түшүнүктөрдү камтыш керек:
— уюмдун аталышы жана кыскартылган аталышы, юридикалык дареги;
— ишинин жүйөсү жана максаты, ишин башкаруунун тартиби;
— башкаруу жана көзөмөлдөө органдары, текшерүү органдары, алардын компетенциясы, шайлоонун, чакыртып алуунун тартиби, ошондой эле кызмат адамдарынын жоопкерчилиги;
— укуктары жана милдеттери, уюмга мүчөлүккө кабыл алуунун жана андан чыгуунун (коомдук бирикме үчүн) тартиби;
— уюмдун уюштуруу документерине өзгөртүүлөр киргизүүнүн тартиби, кайра уюштуруунун жана жоюунун тартиби;
— алар жоюлган учурда мүлкүн бөлүштүрүүнүн тартиби;
— фонддор менен мекемелер үчүн — уюмдан жардам алуучу адамдардын чөйрөсү чектелбеген учурларды албаганда, уюмдан жардам алуучу адамдардын чөйрөсү;
— эгерде мындай каралса, уюмдун ишинин мөөнөтү аныкталууга тийиш.

2. Коммерциялык эмес уюмду документалдуу түрдө жолжоболоо.
Эгерде сиз Коомдук бирикмени тандаган болсоңуз…
1) анда сиз уюштуруучулар чогулушун топтоп, анын протоколун кабыл алышыңыз керек. Протоколдун ичинде төмөнкү нерселер болуш керек: катышуучулардын колдору, алардын паспорттук маалыматы, уюмдун мамлекеттик жана расмий тилде толук жана кыскартылган аталышы, уюмдун юридикалык дареги, уставдын жана жетекчи органдардын кабыл алынышы.
2) Бардык уюштуруучулардын катышуусу менен чогулуштун протоколун жеке же мамлекеттик нотариуста күбөлөндүрүңүз.
Эгерде сиз Коомдук Фондду тандаган болсоңуз…
1) Фонддун түзүлүшү жөнүндө чечим чыгаруу (мыйзамда “мурас-кагаз” деп аталат). Ал документте уюштуруучунун толук паспорттук маалыматы, уюмдун мамлекеттик жана расмий тилдерде толук жана кыскартылган аталышы, уюмдун юридикалык дареги, уставдын жана жетекчи органдардын түзүлүү маалыматы жана Байкоо кеңешинин мүчөлөрү бекитилиш керек. Ар бир мүчөнүн паспортунун көчүрмөсү тиркелиш керек.
2) Уюштуруучунун чечимин (мурас-кагазын) жеке же мамлекеттик нотариуста күбөлөндүрүү.
Эгерде сиз Мекемени тандаган болсоңуз…
1) Коомдук Бирикме, Коомдук Фонддо болгондой менчик ээсинин Мекеменин түзүлүшү жөнүндөгү чечим даярдоо (Байкоо кеңеши жөнүндөгү маалыматтын сыртында).
2) Менчик ээсинин чечимин жеке же мамлекеттик нотариуста күбөлөндүрүү.

3. Мамлекеттик каттоо жөнүндө арыз жазуу (Кыргыз Республикасынын Өкмөтү бекиткен форма боюнча толтурулган каттоо арызы).
Каттоо формасы эки бөлүмдөн турат: биринчисинде арыз ээси жөнүндөгү маалымат катталат. Экинчи бөлүгүндө юридикалык жактын маалыматы катталат: катталуучу юридикалык жактын мамлекеттик жана расмий тилдердеги аталышы; юридикалык дареги; уюштуруучунун фамилиясы, аты, атасынын аты, негизги жүргүзүлө турган иш-чара. Акыркы пунктту толтуруш үчүн Мамлекеттик классификатор экономикалык ишмердиктердин туру (кийинки — МКЭИТ) караш керек. Бул классификатордо коммерциялык эмес уюмдарга 91-бөлүм арналган. МКЭИТнин толук текстин бул жерден таба корсоту. МКЭИТде керектүү бөлүмдү карап, ылайык келген кодду таап, аны каттоо арызында белгилеш керек. Мисалы: 91.33.0 «Деятельность прочих общественных организаций, не включенных в другие группировки».
Арызды толтургандан соң, кол коюп, башка документтерге кошуп коюу зарыл. Нотариалдык күбөлөндүрүү керек эмес.

4. Юстиция органдарына уюмдаштыруу жана башка документтерди көрсөтүү.
Уюштуруучу(-лар) тарабынан даярдалган коммерциялык эмес уюмдун уставы (юстиция органдарына 2 нускада көрсөтүлөт), протоколу (чечимдин, мурас-кагаздын), толтурулган каттоо арызы менен чогуу төмөнкү документтерди да берүү зарыл:

— коммерциялык эмес уюмдун жетектөөчү органынын мүчөлөрүнүн фамилиясы, аты-жөнү, туулган жылы, шайланган кызматы көрсөтүлгөн тизмесин;
— коммерциялык эмес уюмду түзүүнү уюштуруучулардын тизмесин же фамилиясын, атын, атасынын атын, туулган жылын жана дарегин көрсөтүү менен демилгечи-жарандардын (турак жай менчик ээлеринин шериктештиктери үчүн) тизмесин;
— ар бир уюштуруучунун, жетекчи органдардын мүчөлөрүнүн ID–карталарынын копиясы.

Бардык документтер ылдам тиккичке көктөп тигилгенден соң, юстиция органынын аймактык бөлүмүнө тапшырылышы керек. Юстиция органынын аймактык бөлүмү коммерциялык эмес уюмдун юридикалык дарегине жараша аныкталат. Мисалы үчүн, уюм Бишкекте же Чүй облусунда катталган болсо, документтер Чуй-Бишкек юстиция башкармалыгына берилет, ал эми Баткен облусуна караштуу айылда жайгашкан болсо, анда каттоо документтери Баткен шаарында жайгашкан Баткен облусунун юстиция аймактык башкармалыгына көрсөтүшүңүз зарыл.

Үч жумуш күнүнөн кийин же макул тапкан буйруктун чыгышы менен юстиция органдары коммерциялык эмес уюмдун юридикалык жак катары мамлекеттик каттоо жөнүндө күбөлүк бериши керек. Арыздын ээси 290 с. мамлекеттик пошлина төлөшү абзел (РСК-банктын сактык кассасына). Сумма банктын комиссиясы менен чогуу бенилген.

5. Коммерциялык эмес уюмду салык кызматынын райондук органдарына, социалдык фондго жана статистикалык комитетке учетко тургузуу.
Коммерциялык эмес уюмдун мамлекеттик каттоосун алган соң, салык кызматынын райондук органдарына, социалдык фондго жана статистикалык комитетке учетко тургузуу керек. Ал үчүн уюмдаштылдык жана башка документтердин көчүрмөсүн жасоо абзел: чогулуштун (же чечимдин, мурас-кагаздын) протоколдун, мамлекеттик каттоо жөнүндө күбөлүктүн, уставдын жана Коммерциялык эмес уюмдун уюштуруучуларынын жана жетекчи органдарынын мүчөлөрүнүн паспортторунун.
Документтерди салык кызматынын райондук бөлүмүнө көрсөткөнүңүздө, кызматкер сизге салык төлөөчүнүн каттоо формасын берет (FORM STI-024). Сиз аны толтуруп, башка документтер менен чогу салык органдарына тапшырышыңыз керек. Үч күндөн кийин бул форма сизге “салык төлөөчүнүн каттоо карточкасы” катары кайтарылат. Аны менен чогуу толтурулган салык төлөөчүнүн иш жүргүзүүсүнүн характеристикалык параметрлери да берилиш керек.
Андан соң, социалдык фонддун райондук органдарында арыз-анкетаны берилген үлгүсү боюнча толтуруп, учредителдик документтердин көчүрмөлөрүн тапшырып, учетко турасыз. Акырында статистикалык комитетке кайрылып, ал жерден коммерциялык эмес уюм катары катталган деген кошумча далилдеген справка аласыз.
Бул беш этапты өткөн соң, сиз коммерциялык эмес иш-чараларды, аны менен байланыштуу аракеттерди жүргүзө аласыз: сүйлөшүм, контракттарды түзүү, гранттык конкурстарга катышуу, банкта уюмдун эсебин ачуу ж.б. Бирок бардык пландалган иш-чара Кыргыз Республикасынын мыйзамынын чегинен чыкпаш керек.

«Партнерская группа «Прецедент» Коомдук бирикменин башкы юристи Якупбаева Фатима тарабынан даярдалган.
Бул инструкцияны Малик кызы Сайкал которду.

Булактар:
— Кыргыз Реcпубликасынын Граждандык Кодекси I бөлүк
— Кыргыз Республикасынын Салык Кодекси;
— “Коммерциялык эмес уюмдар жөнүндө” Кыргыз Республикасынын мыйзамы
— “Юридикалык жактарды, филиалдарды (өкүлчүлүктөрдү) мамлекеттик каттоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын мыйзамы

Эгерде консультация керек болсо, бул телефон номерге 0(312) 315086 же электрондук адреске [email protected] кайрылсаңыз болот.