Эт өндүрүү Кыргызстандын айыл чарба тармагынын негизги багыттарынын бири. Мындан улам, мал чарбачылыгы менен ишкерлик кылгандар көп жана алардын саны өсүп келет. Бул багытта ишкерлик кылууну көздөсөңүз, алдыда сөз — бодо мал тандоо, тоют камдоо, жайыт жана асыл тукум уйлардын артыкчылыгы тууралуу…
1. Эт багытындагы бодо мал багуунун жолу кандай?
Мал чарбачылыгы менен алектенген жарандардын басымдуу бөлүгү эт багытындагы бодо малды чоңойтуу, малдын санын көбөйтүү жана этин сатууну көздөйт. Музоолордун туулушу үчүн уйлар багылат, алар бир же бир жарым жашында союлат. Бул бир жагынан алганда пайдалуу. Анткени музоо алгачкы алты айда эненин сүтү менен гана азыктанат. Бул жаңы иш баштаган ишкердин акчасын ушул мезгилде үнөмдөйт.
2. Кыргызстанда эт багытындагы кайсы асыл тукум уйларды бакса болот?
Эт багытындагы асыл тукум уйлардан герефорд жана абердин ангус эсептелет. Бул экөө тең тоолуу шарттарда багуу ыңгайлашкан. Герефорд жана абердин ангустун музоосу чакан туулуп, тез чоңоет. Эгер малды интенсивдүү жол менен бакканда бул асыл тукум уйлар, суткасына 1-3 кг эт кошот. Бул дагы өтө чоң өндүрүш процесси болуп саналат. Анткени, кадимки уйлар бир жылда 200 кг салмак кошсо, абердин ангус ал салмакты 100 күндө кошо алат.
3. Бодо мал этинин мүнөздөмөсү жана курамын кантип билсе болот?
Эттин курамы түздөн-түз малдын тукумуна, ошондой эле малдын жынысына жана жашына жараша болот. Малда: май 9-30%, булчуң тканы 42-68%, сөөк тканы — 20% га жакын. Практика көрсөткөндөй, уйдун этинин баалуу түрлөрү белок менен майдын бирге бир катышына барабар.
4. Мал багууга эң керектүү нерселер эмнелер?
Мал багуу үчүн сарай салууга атайын кеңири жер керек болот. Же болбосо даяр сарай болгону сиздин ишти бир топ жеңилдетет. Уйларды кармаган жер кышкысын өзүнчө жылытууну талап кылбайт. Бирок, нымдуулуктун деңгээлине карата талаптар бар. Мал турган жер жетиштүү деңгээлде кургак, шамал урбагандай болушу керек.
Мындан тышкары, эгер сиз жүз баштан көп сандагы мал менен ишкерлик кылып башасаңыз, автоматтык түрдө тоюттандыруу шайманы керектелет. Ал эми чакан мал чарбачылыгында адамдардын кол эмгеги менен малды тоюттандырууга болот.
5. Малды жайытта кармаса болобу?
Жайыттарды пайдалануу фермердин бодо малды кармоого кетирген финансылык чыгымдарын бир кыйла кыскартат. Мындай шартта көпчүлүк учурда уйлар таза абада, ачык жайытта же тосулган аймакта болушат жана өз алдынча азык алышат. Малды жайытта багуу, башка артыкчылыктардын катарында, уйдун денесинде Д витамининин пайда болушун шарттайт. Бул суук тийүү ыктымалдыгынын төмөндөшүнө алып келет. Көпчүлүк учурларда тажрыйбалуу малчылар уйларды багуунун жайыт вариантын тандап алышат. Бирок, жайыт тандоодо этият болуңуз. Малдар көпчүлүк ылаңдарды жайыттардан жуктуруп алган учурлар да кездешет. Жайыт тандоодогу эң негизги кыйынчылык ошол аймактын экологиялык тазалыгына байланыштуу.
Мал ылаңдары тууралуу маалыматка ээ болуңуз:
Бодо малды сарык ылаңынан сактоо чаралары
Эгер мал ылаңдары тууралуу жакшы билем десеңиз төмөндөгү тесттен өтүп, өзүңүздү текшерип көрүңүз.
Билимдүүлөр үчүн! Мал ылаңдары тууралуу тесттен өтүңүз
6. Жаш малды кантип тандоо керек?
Жаш бодо малга алты айга жеткен мал жандыктары кирет. Алар көбөйтүүгө же семиртип союуга арналган. Жаш малды тандоодо жаңылыштыкка жол бербеген айрым көрсөткүчтөргө көңүл буруу керек. Малдын ар башка тукумдары үчүн дене салмагынын стандарттары бар. Ошондой эле мал тандоодо анын денесинин өсүшүнө жана жаныбардын өнүгүүсүнө маани берүү керек.
7. Малдын тоютун кантип камдоо керек?
Малды жайытта кармоого жана жайыт тоюттарын колдонууга мүмкүнчүлүк жок болгондо, чыгымдар кескин көп болоору белгилүү. Малдын азыктануусун туура уюштуруу ар бир фермерди ойлондурат. Анткени максаттуу продукцияны алуу үчүн мал азыгын да жетиштүү деңгээлде камсыздоо кажет. Мал ишкерлигинде, өндүрүлгөн продукциянын көлөмү түздөн-түз малдын азыгынан көз каранды. Болжол менен бир уйга жылдык тоют төмөндөгүчө:
- 2 тонна чөп;
- 1 тонна саман;
- 2,5 тонна тамыр өсүмдүктөрү;
- 10 тонна жашылдандыруу;
- 4 тонна силос ж.б
Ушул ресурстарды сатып алуунун шартында, бир уйдун жылдык тамактануусу башталгыч ишкерге 30-40 миң сомго чейин жетет. Бул жагдай мал багуунун жайыт ыкмасын бизнес үчүн эң пайдалуу жана жагымдуу кылат.
Загрузка ...