Сокулук районуна караштуу Жаңы-Жер айылында жайгашкан №43-кесиптик лицей — жаштарга кесиптик билим берүүчү жана аларды ишмердүүлүктүн айрым тармактарында иштөөгө даярдаган окуу жайы. Бул макалада сиз кесиптик лицейде ала турган кесиптерди жана ийгиликтүү карьера үчүн кандай көндүмдөрдү алуу керектигин карап чыга аласыз.
Жаңы-Жер айылындагы №43-кесиптик лицейи-кесиптик билим алууну жана өз тармагында кесипкөй болууну каалагандар үчүн эң сонун тандоо мүмкүнчүлугу бар окуу жай. Кесиптик лицейде окуучулар теориялык билимди гана эмес, практикалык көндүмдөрдү да алышат, бул аларга карьерасын ийгиликтүү баштоого жана өз кесибинде өзүн ишке ашырууга жардам берет деген жаш адистердин келечеги тууралуу сөз кылып жатып, «Жаш адистердин келечектеги ийгилиги үчүн кесиптик билим берүү мекемесин тандоо канчалык маанилүү?» -деген суроо туулат.
Бүгүн мына ушул суроонун үстүндө Жаны-Жер айылындагы №43-кесиптик лицейде өздөштүрүүгө боло турган кесиптик адистиктерди боюнча лицейдин улуу устаты Сажида Садабаева менен кененирээк маек курдук.
Жаңы-Жер айылындагы №43-кесиптик лицейдин улуу устаты: Сажида Садабаева
«-Мен бул лицейде 20-жылдан бери эмгектенемин. Көп жылдык эмгек жолумда ийгиликтүү мол тажрыйба топтодум. Жаш адистердин келечектеги ийгилиги үчүн кесиптик окуу жайды тандоо абдан маанилүү деп ойлоймун. Анткени, студенттин окуу жайда алган фундаменталдык билими анын келечектеги карьерасында чоң мааниге ээ болушу мүмкүн.
Студенттер кесиптик лицейди кандай себептерден улам тандашат деп ойлойсуз?
Биздин №43-кесиптик лицейде эң негизгиси практикалык багыт бар. Кесиптик лицей студенттерге тандап алган тармагында иштөө үчүн зарыл болгон практикалык көндүмдөрдү үйрөтөт. Ошондуктан студенттер эмгек рыногунда аларга жардам бере турган практикалык көндүмдөрдү алуу үчүн көбүнчө кесиптик лицейди тандашат.
Окуу убактысы кыскараак. Кесиптик лицейде окуунун узактыгы, адатта, университетке же колледжге караганда кыскараак, ошондуктан студенттер кесиптик көндүмдөрдү тезирээк алып, карьерасын башташат. Ошондой эле окууга акча үнөмдөйт.
Бүтүрүү программалары. Кесиптик лицейлерде белгилүү бир кесипке же тармакка багытталган атайын программалар бар. Бул студенттерге тандап алган тармагында иштөө үчүн зарыл болгон негизги билимдерди жана көндүмдөрдү алууга мүмкүндүк берет.
Практиканын болушу. Көптөгөн кесиптик лицейлер студенттерге келечектеги кесиби боюнча чыныгы тажрыйба алууга жардам берип, тиешелүү уюмдарда стажировкадан өтүү мүмкүнчүлүгүн берет.
Окууга кирүү үчүн жеткиликтүү шарттар. Мындан тышкары, кесиптик лицейлерде орто билими бар студенттерге кесиптик билим алуу үчүн көбүрөөк мүмкүнчүлүктөргө ээ болууга мүмкүндүк берүүчү окууга кабыл алуу шарттары жеткиликтүү. Себеби орто билими тууралуу аттестат ала алышат.
Жалпысынан алганда, кесиптик лицей – практикалык көндүмдөрдү алууну жана карьерасын тезирээк жана азыраак чыгым менен баштоону каалаган студенттер үчүн эң сонун тандоо.
Быйылкы окуу жылында кандай кесиптерге окута аласыздар?
Быйылкы жылы лицейде жаңы адистиктерди ачуудабыз. Буга чейин маалыматтык технологиялардын коопсуздугу боюнча адис, Web-дизайнер, Компьютердик тармактардын администратору багытында окутуучу эмеспиз. Бул адистикке быйылкы жылы кабыл алынууда.
Ал эми андан тышкары ашпозчу-навайчы, кондитердик-ашпозчу, айыл чарба өндүрүшүнүн устаты, тигүүчү кесибине окута алабыз.
Ар бир адистиктин артыкчылыктары жөнүндө айта кетсеңиз?
Ар бир кесип ардактуу дегендей, учурда технологиялар абдан тез өнүгүп жатат жана маалыматтык коопсуздук боюнча жакшы адистер ар кандай ири компаниянын ажырагыс бөлүгү болуп саналат. Ал эми маалыматтык технологиялардын коопсуздугу менен IT Программист адистигинде, программалык камсыздоону иштеп чыгуу менен байланышкан кесип. Кесиптик лицейде студенттер программалоонун негиздерин, ошондой эле Java, Python, ж.б. сыяктуу атайын программалоо тилдерин үйрөнүшөт.
Компьютердик тармактардын администратору компьютердик системаларды башкаруу боюнча мыкты тажрыйбаларды үйрөнүшөт. Мындан тышкары, алар DNS, DHCP, TCP/IP стек протоколдорун конфигурациялоону үйрөнүшүп жана ал тургай аялуу ресурстарга туташууларды өчүрүүнү конфигурациялашат.
Азыр биз веб-дизайнды үйрөнгөн класстарды даярдап жатабыз. Бул адистикте алар веб-сайттарды, колдонмо интерфейстерин түзүшөт. Көп жылдык тажрыйбасы бар Эмиль Ачикеев Adobe Illustrator жана Photoshop менен кантип иштешөөнү үйрөтөт. Бул көндүмдөр көптөгөн популярдуу веб-сайттарды түзүү үчүн зарыл.
Ашпозчу кесиби
Ашпозчу — тамак жасоо менен байланышкан кесип. Кесиптик лицейде окуучулар ар кандай тамактарды жана аларды даярдоону, тамак жасоонун технологияларын, чарбалык иштердин негиздерин ж.б. Мындан тышкары, студенттер практикалык тажрыйбага ээ болуп, ресторандын ашканаларында иштешет.
Тигүүчү кесиби
Тигүүчү — кийим тигүү жана оңдоо менен байланышкан кесип. Кесиптик лицейде окуучулар тигүүчүлүктүн негиздерин, тигүү жана кийим оңдоонун ар кандай технологияларын үйрөнүшөт, кездемелердин түрлөрүн жана башка материалдарды үйрөнүшөт. Мындан тышкары, студенттер практикалык көндүмдөрдү алышат жана ар кандай дизайн долбоорлоруна катышышат.
Айыл чарба өндүрүшүнүн устаты кесиби
Дыйканчылык — айыл чарбасы менен байланышкан кесип. Кесиптик лицейде окуучулар айыл чарбасынын негиздерин, өсүмдүктөрдү өстүрүү ыкмаларын, мал чарбачылыгын, техника жана жабдуулар менен иштөөнү үйрөнүшөт. Мындан тышкары, студенттер айыл чарбасында тажрыйба алуу менен практикалык көндүмдөрдү жана чарбаларда иштешет.
Жыйынтыктап айтканда, кесиптик лицей кесиптик билим алууну жана өз тармагында кесипкөй болууну каалагандар үчүн эң сонун тандоо. Кесиптик лицейде окуучулар теориялык билимди гана эмес, практикалык көндүмдөрдү да алышат, бул аларга карьерасын ийгиликтүү баштоого жана өз кесибинде өзүн ишке ашырууга жардам берет.
Бизде театр имараты дагы бар. Бул жерде көңүл ачуучу программалар да өткөрүлөт. Биздин кесиптик лицей сапаттуу билим берүү менен комфорттун уникалдуу айкалышын айкалыштырат. Бул жерде студенттер кесиптик билим алып, маанай тартуулап, өздөрүнүн маанилүүлүгүн жана ийгилигин сезип кетип калышат. Эгерде жаштар ушундай кесипкөй лицейди издеп жатышса, анда биздин алдыңкы мугалимдер жана квалификациялуу кызматкерлерден турган команда аларды күтөт».
Турсун Омуралиева