Уйдун сүт өндүрүмдүүлүгүн жогорулатууда малды азыктандыруу жана сүттү туура саап алуу биринчи кезекте турат. Малдын саламаттыгы дагы сүттүн көлөмүнө түздөн – түз таасир берет. Уйдан кантип көбүрөөк сүт алса болот? Алдыда, ыкмалар жана азыктарды берүү тартиби менен таанышыңыз.
1. Сүттүн колөмүн көбөйтүүдө тоют канчалык мааниге ээ?
Уй көбүрөөк сүт берген негизги көрсөткүчтөрдү аныктоо кыйын. Бирок, эң алгач эле малдын азыктануусун жакшыртуу керек. Азык сүттүн даамына, курамына, майлуулугуна жана суюктуктун микроэлементтерине таасир этет. Кээ бир өсүмдүктөр сүткө ачуу даамды алып келсе, кээ бирлери ашказандын начарлашына жана сагыздын жоголушуна алып келет. Андыктан, сүттүн көлөмүн мол кылып, бирок сапаты начарлабай турган азыктарды тандап алышыңыз керек.
2. Сүттүн колөмүн гана көбөйтпөстөн, сапатын да кантип жакшыртса болот?
Ачка турган уй — баары бир сүт берет. Албетте, эгер ал сүт берүү рефлексин иштеп чыкса… Бирок, ачка уйдун берген сүтү жарытаарлык боло бербейт. Ошондуктан, төмөнкү азыктар уй үчүн абдан маанилүү.
• майдаланган картошка
• капуста
• сабиз
• Жүгөрү
• кызылча жому
• Күнжара
• соя даны
• шрот
• жаңы чөп
• силос (ачытуу жолу менен даярдалган тоют)
• чала бышырылган саман
• тоют күкүртү
• концентраттар
Эгерде тоютка минералдык кошулмалар берилбесе, күнүнө элүү грамм туз жана бирдей өлчөмдөгү бор д берсе болот.
Малдын тамак-ашында ар түрдүүлүк болуусу абзел. Ошондой эле, концентраттарды берүүдө пропорцияларды сактоо маанилүү. Кант, кальций, фосфор, протеин керектүү көлөмдө берилиши керек. Өзгөчө, күз-кыш мезгилинде бул нерсени кылдаттык менен көзөмөлдөңүз. Бул мезгилде, уйдун негизги тамагы катары чөп саналат. Андыктан, чириген чөп жана анын жыты, даамы болбошу үчүн чөптү туура даярдап малга бериңиз.
Саан уйлар үчүн атайын тоют сатып алсаңыз болот. Алардын айрымдары бодо малдын күнүмдүк рационуна киргизилет. Кээ бирлери организмдин алсырашы же заттар топтомунун жетишсиздигинде берилет.
3. Тоютту көп берүү терс натыйжаларга алып келбейби?
Ооба, жаныбарларды азыктандырууда аша чапкандыкка жол бербеңиз. Концентраттар углеводдорго бай болгондуктан, алардын ашыкча болушу тамак сиңирүү системасынын ишиндеги бузулууларды алып келет. Эгерде ашыкча тамактануу пайда болсо, анда зыяндуу бактериялардан кайра арылууга туура келет. Ашыкча азыктануудан улам организмде кычкылдануу көбөйөт. Анын таасиринде, уйдун ичи көөп, дем алуусу кыйындайт.
4. Малга азык берүүдө атайын ырааттуулукту сактоо керекпи? Же туш келди убакытта азыгын бере берсе болобу?
Биринчиден, малга бир күндө бир канча жолу тамак берүү зарыл. Бирок, аз-аздан болуусу абзел. Малдын организми дагы сиздики сыяктуу. Ал дагы көп тамакты сиңире албай кыйналат. Ошондуктан, сүттү же эттүү болсун деп эле баарын бир жолу берүүдөн баш тартыңыз.
Экинчиден, уйдун сүтү көп болуусу үчүн организмде дагы суюктук мол болушу керек. Андыктан, таза жана жылымык суу, кээде туздалган сууну ичирүүнү унутпаңыз.
Малдын сүт берүүсүн тоют аркылуу көбөйтүүдө дагы атайын эрежелер бар. Алар:
* Малдын туутунан кийин, дан жана буурчак өсүмдүктөрүнүн аралашмасы (жалпы азыктын үчтөн экисине чейин);
* үч күндөн кийин концентраттарды акырындык менен азыкка кошуп берүү;
* тамыр өсүмдүктөрүн дозасы менен берүү;
* уй канчалык көп сүт берсе, демек ошончолук тоют керек.
Болжолдуу эсептөөлөр боюнча, малдын бир килограмм салмагына он беш килограмм тамак жумшалат. Курамдуу тоюттар оңой сиңирилээрин эсиңизден чыгарбаңыз жана алардын дозасын көбөйтүү үстүндө иш алып барыңыз.
5. Уйдун салмагына жана сүт берүүсүнө жараша рационун иштеп чыгуу керекпи?
Ооба. Эгерде уйдун салмагы жарым тонна, ал эми анын суткалык орточо сүт берүүсү – 16 литр болсо, анда бул эрежеге ылайык азык берсеңиз болот:
чөп — 5 кг
сенаж – 6 кг
силос -10 кг
тамыр өсүмдүктөрү – 17 кг чейин
аралаш тоют — 5 кг
Ушул эрежеге ылайык, тигил же бул компоненттин дозасы көбөйтүлөт же азайтылат. Аны мал азыктанып жатканда, көз салып туруу керек.
6. Уй тууган соң анын рационун да өзгөртүү керекпи?
Уйдун туура тууту — сүт алуудагы маанилүү жагдай. Туутка 30 – 60 күн аралыгы калганда сүт түшүмү төмөндөйт. Туут үчүн айбанатка күч керек экенин организм дагы билет. Бул учурда, уйдан керектүү деңгээлдеги сүт албай жатам деп эле жаныбарды ачка калтырууга болбойт. Анткени курсактагы музоо дагы тамак аркылуу салмак алышы керек. Болгону, ширелүү тоюттун көлөмүн чектеңиз. Ченеми жок ашыкча да тамак бере бербеңиз. Тууттан бир нече жума мурун, сүт агымы токтоп калганда, рационду кайра өзгөртүүгө болот.
Эсиңизде болсун, тууттан кийинки мезгилде көп сүт берген уйлар, мурункуга караганда көбүрөөк азыктанышы керек. Лактациянын өз убагында токтоосу музоо пайда болгондон кийин, уйдун көбүрөөк сүт беришине шарт түзөт.
7. Сүттү көбүрөөк алуу үчүн музоону канча күн эмизүү керек?
Биринчи күндөрү уй менен жарыкка келген музоону бирге калтырса болот. Ал, желинде сүттүн табигый жол менен толуп туруусуна шарт түзөт. Кээ бирлер музоону энесинин жанында үч күндөн жети күнгө чейин кармашат. Негизинен, уйдун уузу тарап, кадимки сүттүн келүүсүнө чейин кармаган туура.
Тууттан кийинки учурда, уй күнүнө жүз жыйырма литрге чейин суу иче алат. Анткени, организмде ага муктаждык жаралат.
Төрөттөн кийин күнүнө беш маал үзгүлтүксүз жана бирдей саат аралыгында уйду саап алуу керек. Туруктуулук жана сааттар аралыгындагы режимди сактоо сүттүн түшүмдүүлүгүн жогорулатат.
8. Уй сааганда желинди укалоо качалык маанилүү?
Уй тууй электен мурда эле желинди сылап туруңуз. Ал эми уйду саагандан кийин жана сааганга чейин желинди укалоо абзел. Бул сезгенүүгө, суюктуктун уюп калышына каршы кепилдик берет.
Уйду чымчуу менен эмес, муштум менен сааган туура болот.
Уй көбүрөөк сүт берсин десеңиз, желинде сүт калтырбаңыз. Анткени, малдын организми азыраак суютук берүүгө көнүп калат. Ал гана эмес, бара-бара сүт берүүсү азайып, желин маститке чалдыгышы ыктымал.
Загрузка ...