2009- жылы «Агропрод экспонун» экологиялык таза продукция чыгарган үчүн алтын медальдын ээси Созул Айбашева, көп жылдан бери Японияга, Кореяга жана Европага жүндөн, кийизден жасалган ар кандай буюмдарды экспорттоп келет. Алгач ишканасын 25 жумушсуз аял менен баштаса учурда туруктуу 8 аялды иш менен камсыз кылууда.
Созул Айбашова 2002- жылы Барскоон айылына «Өнөр Булагы» кол өнөрчүлүк жамаатты деген ишкананы түзгөн. Ишкананын негизги максаты элет жериндеги майыптыгы бар жана жакыр жашаган үй-бүлөдөгү кыз-келиндерди кол өнөрчүлүккө үйрөтүү жана үй шартында кошумча киреше табуу болгон. Элеттик аялдардын колунан даярдалган замандын талабына ылайык кургак уюутуу, жана ийне менен сүрөт түшүрүү ыкмасы менен жүндөн жасалган буюмдарга чет өлкөлөрдөн буюртмалар арбыды.
«Мен негизинен өзүмдүн кайненемдин жолун улантып келем. Бирок заман өзгөргөн сайын жасаган буюмдарыбыз дагы өзгөрө баштады. Башында шырдак, алакийиз, жасоодон баштагам. Бара-бара ийгилик жарата баштагандан соӊ өзүм эле пайдасын көрө бербестен айылдын айымдарына жардам берүүнү жана өз өнөрүмдү үйрөтүүнү ойлоп чакан ишкана ачтым. Ал ишканада сегиз айым эмгектенип келет.Азыркы учурда кийизди кургак уюутуу жолу менен ар кандай буюмдарды жасап жатабыз. Биздин негизги кардарларыбыз чет өлкөнүн жарандары. Алардын азыркы күндөгү буюртма талабы жүндөн уюутулган таштын бетине ийне менен сүрөт тартуу жана кыргыздын боз үйлөрү».
Көркөм кол өнөрчүлүк аркылуу каржы тапса болот. Алгач «Өнөр булагы» кол өнөрчүлөр жамааты Япон эл аралык кызматташтыгы менен иш алып барган. Ал жактан сапаттуу буюмдарды жасоо, жүндү иштетүү боюнча көптөгөн окуулардан өтүшүп, талапка жооп берген буюмдарды жасап келишүүдө
«Учурда жасап жаткан сувенирлерибиз эл аралык талапка жооп берет. Себеби баардыгы бирдей өлчөмдө жасалат. Ишканада иштеп жаткан айымдар кошумча киреше таап жатышат. Ал дагы үй-бүлөсүнүн бюджетине кошкон салымы. Алгач 25 айым иштечүү. Азыр туруктуу иштегени сегиз айым, калганы келип-кетип иштешет».
Айыл жеринде жеке ишкерлердин көбөйүшү айылдын өнүгүп-өсүшүнө зор салымын кошуп келет. Себеби ишкерлер көп болсо ошончолук инвестиция дагы көп тартылып келет. Башка долбоорлор аркылуу көптөгөн каражаттар грант түрүндө берилип, айылдын өнүгүшүндө жакшы иштер жүргүзүлөт. Барскоон айыл өкмөтүндө жеке ишкерлердин иш жүргүзүүсү биз үчүн абдан маанилүү – дейт Барскоон айыл аймагынын айыл өкмөт башчысы Бакыт Асанов.
«Барскоон айылындагы «Өнөр Булагы» кол өнөрчүлүк жамааттына “Бир айыл-бир продукт” деген долбоор негизинде айыл өкмөттөн имарат берилген. Кумтөр ишканасынан 1 миллион алты жүз миӊ сомдук жабдуулары келген. Ошонун негизинде 25 аял жумуш менен камсыз болуп иш жүргүзүп келишет. Булардын жасаган буюмдарын “JICA” уюму менен Япониялык ишкана алып кетет дагы иштеген айымдарга эмгек акыларын берип турушат».
— Кыргыз эли эзелтен бери эле кол өнөрчүлүк менен өзүнүн каада-салтын, маданиятын дүйнө жүзүнө даӊазалап келген. Замандын талабына жараша акыркы учурда кол өнөрчүлүк менен алектенген кыз-келиндердин саны арбыды. Кыргыздын жүндөн жасалган буюмдарына дагы туристтер тарабынан кызыгуулар саны арбып келүүдө. Мурда шырдакты оюп, шырып жасап келсек, жыл өткөн сайын жаӊы ыкмалары чыгып азыр шырдакты уютуу жолу менен жасап келебиз. Мындан тышкары үйдө бош отурбастан келген буюртмаларга жараша ар түрдүү оюунчуктарды, сувенирлерди жасап үй-бүлөсүнө кошумча киреше алып келип жатканын айыл тургуну Назгүл Жумабек кызы- билдирди.
«Мен өзүм ушул кол өнөрчүлүккө абдан кызыкчумун. Бош отурган кездерде кызыгуу менен жасап үй-бүлөгө дагы кошумча киреше алып келгенге жардам болот экен. Негизи эле азыркы учурда жүндөн жасалган ар кандай буюмдар баалуу, ден-соолукка дагы пайдалуу болуп жатпайбы. Жайында аялдардын узун плащына жүндөн ийне менен сайма түшүрүп жасадым. Ал кийим чет мамлекетке сатыкка кетти. Ошондон бери кызыгуум абдан күч алды. Негизи эле кол өнөрчүлүктүн бул түрү өзгөчө чыдамкайлыкты, сабырдуулукту, тактыкты жана ой жүгүртүүнү талап кылат. Болбосо ийне менен иштеп жаткан учурда бир жеринди сайып алышыӊ да толук мүмкүн».
Бул жасалган ар бир буюмдун аркасында зор эбегейсин эмгек бар. Мыкты чеберлердин өз колунан жаралган жасалгалар сапаты жагынан да кооздугу жагынан дагы чет өлкөлүк туристтердин кызыгуусун артырып келет.
Гүлкайыр Осмоналиева