Ош облусуна караштуу Алай районундагы Гүлчө айылынын тургуну Айжамал Качкынбаева 35 жашта кесиби боюнча мугалим. 5 баланын апасы. Учурда декреттик өргүүдө болгондуктан жолдошуна кол кабыш кылып жайлоодо даярдалган таза кымыз, курут азыктарын социалдык медиа аркылуу жарнамалап, ошол жактан кардарларын таап жатат. Алардын басымдуу бөлүгү шаардыктар. Бүгүн бизге курут кантип даярдалат, кандай пайдалары бар экендиги тууралуу айтып берди.
1. Курут кантип даярдалат?
Алгач уйдун сүттү бышырып андан айран уютуп алабыз. Айран уюгандан кийин атайын баштыкчага салып суусун сарыктыруу керек. Кургап баштаган айранды казанга салып нак сүт кошуп кайнатабыз. Аны кайрадан баштыкка салып, сары суусун саарыктырып алып андан кийин 3-4 күндөн соң татымына жараша туз кошуп ар кандай көлөмдө куруттарды тоголоктойбуз.
2. Куруттун кандай түрлөрү бар?
Куруттун түрлөрү көп: Майлуу курут, кайнатылган, кайнатылбаган, өрүк курут, чөбөгө курут жана башка. Мен көбүнчө чөбөгө курутту жана эзме курутту андан сырткары кичинекей майлуу курттарды жасап жүрөм.
3. Куруттун кандай пайдасы бар?
Куруттун адамдардын ден-соолугуна пайдалуу жактары абдан көп. Мисал үчүн: жараттарды айыктырганга денеде кандайдыр бир жарат пайда болсо анын тез айыгышын шарттайт. Дене жаракат алганда кандын уюп калышынын алдын алат. Ошондой эле витаминдерге бай. Анын курамында магний, кальций, калий заттары бар. Бойду өстүрүүчү касиетке ээ. Сөөктөрдү дагы бекемдейт. Курсакты дагы ток кармайт. Биздин ата-бабаларыбыз илгери курутту гүл азык катары пайдаланышкан. Алыскы сапарга чыкканда курутту канжыгаларына байлап алып, эзме курутту сууга эзип сары май кош жеп курсактарын ток кармаган. Азыр бизде курутту жешкени менен эзме курутту көп ичишпейт экен.
Бирок, эске алчу жагдай бар. Бизге Чоң энелерибиз атйып калчу курутту көп жесенер каныңар түшүп кетет деп. Андыктан каны аз, анемия менен ооругандар болсо курут көп жеген сунушталбайт.
4. Курут канча убакта даяр болот?
Курут шамалдап, салкын жерде кургаш керек. Өтө ысык күнгө алып чыкканда тез кургаганы менен өтө катуу болуп калат. Ошондой эле витаминдерин дагы жоготот. Болжол менен алганда куруттун даярдалуусуна 4-5 күн кетет.
5. Сиздердин азыктарга суроо-талап кандай?
Биздин азыктарга суроо талаптар жогору. Анткени табийгый түрдө даярдалат. Азыр ар кайсы колдордон курут алган дагы кооптуу. Арасына ар кандай нерселерди кошуп даярдап коюшат. Бизден бир жолу алып кеткендер кайра-кайра алышып туруктуу кардарларыбыз болуп калды.
6. Курут кандай киреше алып келет?
Курут эң жакшы киреше булагы болуп берет. Мен учурда декреттик өргүүдө болгондуктан бош жатпай жолдошума жардам кылайын деп бул ишти колго алгам. Анткени учурда жайлоодогулар курут жасап сатпастан сүзмөнү базарга өткөрүп коюп жатышат. Курутка караганда сүзмөдөн акча жакшы түшөт экен деген тыянакка келишти. 100кг сүзмөдөн 40кг курут, 10кг сүзмөдөи 4кг курут жана 1кг сүзмөдөн 400гр курут чыгат. Ортомчулар сүзмөнү сатып алышып өздөрүнүн ыкмалары менен курут даярдап сатып жатышат. Мурдакыдай жайлоолордо кап-кап куруттар илинбей калды. Курут жасагандар аз. Улуу муундун өкүлдөрү гана мурда курут даярдап көнүп калышкандыктан жасап калышат. Бирок, мен чыныгы курут жайлоонун сересинде кургатылган куруттар деп эсептейм.